Zwiedzając zabytkową Pragę nie sposób nie trafić na Plac Loretański. Oczywiście głównym i najważniejszym jego punktem jest XVII-wieczny Kościół Loretański fundacji Katarzyny z Lobkowic.
Istotny dla historii i współczesności Czech jest też ogromny gmach dawnego pałacu Czerninów na wprost kościoła. Obecnie mieści się tam Ministerstwo Spraw Zagranicznych Czech. Nie o nich jednak chce Wam opowiedzieć. Tych budowli nie da się nie zauważyć, gdyż od razu swymi rozmiarami przyciągają wzrok i uwagę. Zostały też już w wielu miejscach wielokrotnie opisane.
Zajmiemy się niewielkim i słabo opisanym obiektem, który można nawet przeoczyć biegnąc ku Lorecie.
Na skraju placu, otoczony krzewami, przy wejściu w alejkę prowadzącą do ministerstwa, stoi od pewnego czasu niezbyt duży pomnik, taki o ludzkich rozmiarach.
Słabo opisany to nawet eufemizm. Trzeba się porządnie przyłożyć, by znaleźć w miarę zweryfikowane informacje.😉
To całkiem udane upamiętnienie prezydenta Czechosłowacji Edvarda Beneša. Funkcję tę ów polityk sprawował aż trzykrotnie w różnych okolicznościach. Najpierw od 18 grudnia 1935 do 5 października 1938.
Później jako Prezydent Czechosłowacji na uchodźstwie od 21 lipca 1940 do 2 kwietnia 1945. I wreszcie po II wojnie od 2 kwietnia 1945 do 7 czerwca 1948, do kilku miesięcy przed śmiercią, jako reprezentant Czeskiej Partii Narodowo-Społecznej.
Prezydent Czech zwyczajowo urzęduje jednak w pałacu na Hradczanach. Dlaczego zatem pomnik tego prezydenta trafił na Plac Loretański? Banicja jakaś, czy co…? Ale w takim razie, dlaczego w ogóle został upamiętniony?
Otóż po prostu od 2000 roku miejsce na Placu Hradczańskim jest już zajęte, a z eleganckim panem, spoglądającym uważnie z postumentu na Praski Hrad, Beneš nijak nie mógł konkurować.😉
Stoi tam bowiem pomnik TGM. Kto choć trochę orientuje się w historii Czech od razu skojarzy, że chodzi o „Ojca Niepodległości”, Tomáša Masaryka, pierwszego prezydenta Czech po I wojnie światowej, przez naród czule zwanego „Tatiček”, czyli Ojczulek.
Warto przy okazji wyjaśnić skąd ten dziwny skrót TGM. Otóż w 1878 r. Masaryk poślubił Charlotte Garrigue, amerykańską protestantkę, którą poznał w Wiedniu, gdy studiował i pracował na Uniwersytecie Wiedeńskim. Zachował się przy tym nietypowo i bardzo elegancko, bowiem dodał jej nazwisko do swojego, co dało w efekcie formę Tomáš Garrigue-Masaryk.
Postanowiono zatem Beneša umieścić w innym miejscu po sąsiedzku, w podobnie reprezentacyjnym otoczeniu – wszak to jednak też prezydent i to wieloletni.
Lokalizacja przed gmachem Ministerstwa Spraw Zagranicznych Czech nie jest przypadkowa, jako że Beneš, zanim został prezydentem, pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych.
I tu pojawiają się kolejne zaskoczenia. Pomnik, który ustawiono na placu przed ministerstwem dopiero w roku 2005 jest kopią monumentu autorstwa Karela Dvořáka. Ten oryginalny miał w przestrzeni Pragi znaleźć się znacznie wcześniej.
Rzeźba powstała jeszcze za życia Beneša, ale nie była pierwotnie pomyślana przez autora jako pomnik. Dlatego Dvořák wybrał skalę niemonumentalną i nie przekształcił jej w formę ostateczną. Po śmierci Beneša (w 1948 roku) Dvořák prawdopodobnie zaprzestał pracy nad tym dziełem, jako że osoba, którą dzieło przedstawiało przestała cieszyć się popularnością. Ze względu na późniejsze wydarzenia polityczne nie wspomniano o tej rzeźbie nawet w książkach i katalogach wystaw poświęconych twórczości Dvořáka i do dziś trudno znaleźć o niej informacje.
W późniejszych czasach bowiem, zarówno Beneš, jak jego pomnik nie pasowały politycznie.😉 Jak podają niektóre źródła ponoć oryginał rzeźby trafił do galerii w Muzeum Narodowym. A może tylko do jego magazynów? Na razie nie udało mi się tego sprawdzić.
Czesi mają jednak ambiwalentne podejście do swojej historii, uznając – skądinąd słusznie – że, co było, to było i nie da się tego odwrócić, a tak czy owak stanowi część historii narodu. Toteż kopia dzieła została wykonana w 2005 roku przez Petra Dvořáka. Czy Piotr jest z rodziny Karola, tego nie udało mi się potwierdzić, ale biorąc pod uwagę zainteresowania, branżę i talent – bardzo prawdopodobne.
W efekcie na cokole zobaczymy takie napisy: z lewej strony: Karel Dvořák 1947 – 1948 / z prawej strony: odlil Petr Dvořák 2005.
Uroczyste odsłonięcie pomnika odbyło się 16 maja 2005 roku. Umiejscowienie przed budynkiem Pałacu Černínskiego wiąże się z pracą Beneša na stanowisku ministra spraw zagranicznych w latach 1918-1935.
Podoba Ci się ten artykuł? Będzie mi bardzo miło, jeżeli zostawisz ślad Twojej wizyty w postaci komentarza lub polubienia i zostaniesz stałym czytelnikiem tego bloga.
Możesz także zasubskrybować bloga i otrzymywać bezpośrednio na swoją skrzynkę pocztową informacje o nowych artykułach oraz o terminach spacerów historycznych i przyrodniczych, rajdów i wycieczek Klubu Globtrotera.
Klub Globtrotera Warszawa 
Bardzo podoba mi się ten artykuł, gdyż o jego bohaterach Beneszu i Masaryku uczyłam się na historii, ale aż takich szczegółów nie znalam
PolubieniePolubione przez 1 osoba