Prato della Valle to główny plac Padwy. Ma kształt elipsy o powierzchni ok. 90 000 m², co czyni go co najmniej drugim co do wielkości, jeśli nie największym placem Włoch i jednym z największych w Europie i świecie. W Italii konkuruje z nim Piazza San Marco w Wenecji.
Sami Włosi mówią, że ów plac to pomnik męskiego szowinizmu.
Na placu znajduje się 78 posągów i osiem obelisków. Wszystkie przedstawiają mężczyzn.
Ustawiono tam pomniki najznakomitszych męskich obywateli miasta, z urodzenia lub adopcji, w tym także profesorów i studentów Uniwersytetu Padewskiego. I to ostatnie kryterium sprawiło, że pojawiły się tam także posągi dwóch polskich królów: Stefana Batorego i Jana III Sobieskiego. Obydwa pomniki ufundował król Stanisław August, ponieważ rzekomo byli studentami szacownej uczelni w Padwie, jak głoszą inskrypcje na postumentach. Jednak żaden z nich tam nie studiował. Związki z Uniwersytetem mieli przodkowie Sobieskiego, uczyli się tam jego ojciec i stryj. Ponoć Poniatowski o tym wiedział, ale skorzystał z możliwości upamiętnienia polskich monarchów, których szczególnie cenił.
Niewykluczone, że w przypadku Stefana Batorego pierwotnie planowany był pomnik Jana Zamoyskiego. Rzeźba ma bowiem rysy twarzy podobne do Zamoyskiego, zaś zupełnie nie przypomina Batorego.
Niestety, mimo że byłam niedaleko, nie zdążyłam dotrzeć do tych pomników. Zważywszy na liczbę rzeźb, wyszukanie konkretnej zajmuje trochę czasu, a zwykle tego czasu podczas zwiedzania brakuje. Toteż wspomogę się tu fotkami z internetu.
Dla szukających mała podpowiedź. Wszystkie pomniki na placu są ponumerowane. Sobieski i Batory mają odpowiednio numery 75 i 76.
Wróćmy jednak do wspomnianego wyżej szowinizmu.
Niedawno w Padwie zaczęła się batalia o ustawienie wśród męskich posągów na Prato della Valle przynajmniej jednej postaci kobiecej.
Proponowano by upamiętnić rzeźbą, pochodzącą z Wenecji, Elenę Lukrecję Cornaro Piscopię (1646-1684), uznawaną za pierwszą włoską uczoną.
25 czerwca 1678 roku Piscopia jako pierwsza kobieta na świecie otrzymała stopień doktora (w dziedzinie filozofii), a dokonało się to na uniwersytecie w Padwie.
Było też kilka innych damskich kandydatur, między innymi szesnastowiecznej pisarki Giulii Bigolin.
Do dziś jednak sprawa nie została sfinalizowana.😉
Na pocieszenie dodam, że Piscopia została jednak w Padwie upamiętniona. Przedstawiająca ją rzeźba znajduje się w Palazzo Bo, czyli na terenie Uniwersytetu Padewskiego.
Słów kilka o samym placu Prato della Valle i jego historii.
Środek wypełnia l’Isola Memmia, zadrzewiona wyspa, otoczona kanałem, nad którego brzegami po obu stronach ustawiono posągi. Zaś obrzeże elipsy stanowią zabytkowe pałace i kamienice, powstałe od XIV do XVIII wieku. Taki kształt i wygląd placu można podziwiać jednak dopiero od końca XVIII wieku.
Pierwotnie był to częściowo podmokły teren na południe od dawnych murów miejskich Padwy. Prato we współczesnym języku włoskim oznacza łąkę, zaś Valle to dolina. Można by więc przetłumaczyć nazwę jako Łąka w Dolinie. Dawniej prato oznaczało też przestrzeń targową. Valle określa również teren podmokły.
I rzeczywiście, niegdyś było tu obniżenie zalewane prawie do końca XVIII wieku.
W czasach rzymskich istniały tu teatr oraz cyrk lub stadion, gdzie odbywały się wyścigi konne. Ślady fundamentów tych budowli odnaleziono w trakcie budowy osiemnastowiecznego kanału, a plac przybrał w efekcie formę elipsy odwzorowującą kształt starożytnej budowli.
W średniowieczu było to miejsce targów i jarmarków, co odzwierciedla ówczesna nazwa: Valle del Mercato). Dwa razy w miesiącu odbywały się tu targi zwierzęce.
Było to także miejsce publicznych festynów, takich jak np. wyścigi sedioli, typowych padewskich rydwanów. Tu również swe kazania wygłaszał święty Antoni.
Plac nie należał do miasta, lecz do mnichów z pobliskiego kościoła Santa Giustina, którzy nawet jego część przeznaczyli na cmentarz.
To wszystko powodowało, że teren przez wieki pozostawał niezabudowany.
Dopiero pod koniec XVIII wieku Prato stał się własnością publiczną miasta i zaczął zmieniać swój wygląd. 14 lutego 1767 roku senat wenecki uznał ten obszar za własność komunalną wbrew roszczeniom mnichów. Do zmian w obrębie placu przyczynił się wenecki patrycjusz Andrea Memmo, pochodzący z jednej z dwunastu najznakomitszych rodzin Wenecji.
W roku 1775 roku został on mianowany nadinspektorem nadzwyczajnym Republiki Weneckiej w Padwie. To on podjął decyzję o przebudowie całego terenu, wybudowaniu wyspy, kanału i mostów oraz ustawieniu posągów. Jego pomnik znajduje się na placu, a jego nazwisko dało nazwę wyspie.
Ciekawa jest historia powstania całej konstrukcji w centrum placu. Wyspę utworzono z nawiezionego gruntu, przetransportowano tam 10 tysięcy wozów ziemi. Podobno wyspę, mosty i kanał zbudowano w zaledwie w 44 dni i to w dodatku bez obciążania budżetu publicznego. Andrea Memmo przeznaczył na inwestycję własne fundusze.
W latach 1775–1883 ustawiono tam posągi zasłużonych mieszkańców Padwy. Upamiętnieni to między innymi: Torquato Tasso, Ludovico Ariosto, Francesco Petrarca, Andrea Mantegna, Galileusz, Antonio Canova. Wśród nich miejsce na jednym z cokołów zajął oczywiście autor przebudowy Prato della Valle. Pomnik Andrei Memmo nosi numer 44.
Efekty realizacji projektu z końca XVIII, z niewielkimi zmianami, oglądamy do dziś. Wyspę przecinają dwie prostopadłe aleje ozdobione szesnastoma ozdobnymi wazonami i ocienione przez około czterdzieści klonów norweskich. W centrum wyspy znajduje się fontanna z 1926 roku, otoczona kamiennymi ławkami. Wodę do całego założenia hydrotechnicznego dostarcza kanał Alicorno, odnoga rzeki Bacchiglione, będący integralną częścią starego systemu kanałów Padwy.
Z wyspy na plac prowadzą cztery mosty: Papieski, z posągami czterech papieży, Północny oraz dwa Mosty Obelisków.
Przy placu stoi też, wspomniany wyżej, widoczny doskonale na obrazie Canaletta, jeden z największych kościołów Padwy i Włoch – San Giustina. Kościół upamiętnia świętą Justynę, jedną z patronek Padwy, która zginęła na pobliskim placu w czasach prześladowań pierwszych chrześcijan.
Początki świątyni sięgają starożytności: pierwszy budynek wzniesiono po wydaniu edyktu mediolańskiego w 313 roku, aby pomieścić grób św. Justyny.
Bazylika została zniszczona przez trzęsienie ziemi w 1117 r., z którego przetrwało jedynie Sacellum Santa Maria, z grobem św. Prosdocima, pierwszego biskupa Padwy.
Na przestrzeni wieków różni architekci przebudowywali rzymsko-gotycką bazylikę, ostateczny ukończona została w XVI wieku według projektu architekta z Bergamo, Andrei Moroniego.
Tak na marginesie, to tu pochowana została wspomniana wyżej uczona, Elena Piscopia.
W soboty plac zajmuje tradycyjny targ z ponad 160 stoiskami. Również w tygodniu można tam na straganach kupić owoce i warzywa W każdą trzecią niedzielę miesiąca odbywa się targ staroci. Często organizowane są tu imprezy i koncerty. Tu tradycyjnie też przeprowadzane są pokazy sztucznych ogni podczas Sylwestra i Ferragosto – włoskiego święta państwowego obchodzonego 15 sierpnia.
Podoba Ci się ten artykuł? Będzie mi bardzo miło, jeżeli zostawisz ślad Twojej wizyty w postaci komentarza lub polubienia i zostaniesz stałym czytelnikiem tego bloga.
Możesz także zasubskrybować bloga i otrzymywać bezpośrednio na swoją skrzynkę pocztową informacje o nowych artykułach oraz o terminach spacerów historycznych i przyrodniczych, rajdów i wycieczek Klubu Globtrotera.
Klub Globtrotera Warszawa 