Na ścianie budynku w podwórku między ulicami Okrzei i Kłopotowskiego umieszczono mural, którego tematykę wybrali sami mieszkańcy. Mural jest autorstwa Macieja Pakalskiego i Dominika Robaka, a powstał w listopadzie 2012 roku.
Zwie się on „Powstanie Warszawskie”.
I niby wszystko O.K.
Drobny szkopuł polega na tym, że … z Powstaniem Warszawskim ma on kompletnie nic wspólnego.
Przedstawia czterech żołnierzy AK. Trzej to przyjaciele z Szarych Szeregów: Alek czyli Maciek Aleksy Dawidowski, „Rudy” czyli Jan Bytnara i „Zośka” – Tadeusz Zawadzki. Czwartą postacią na muralu miał być ppłk Antoni Żurowski, ps. „Bober”, „Papież”- dowódca VI Obwodu Praga. Ale ostatecznie się tam nie znalazł. Za to „Zośka” występuje nawet podwójnie.
Na czym polega pomyłka, a właściwie pomyłki?
Otóż żaden z nich nie brał udziału w Powstaniu Warszawskim.
Dlaczego?
Powód prosty, acz przykry.
Dawidowski, Bytnar i Zawadzki zginęli wcześniej. Alek Dawidowski i Janek Bytnar zmarli 30 marca 1943 r, Alek na skutek ran odniesionych w Akcji pod Arsenałem, Janek – uwolniony z transportu więźniów podczas tej akcji – w efekcie rozległych obrażeń w wyniku tortur podczas przesłuchań na gestapo. Tadeusz Zawadzki poległ w nocy z 20 na 21 sierpnia 1943, podczas ataku na strażnicę Grenzschutzpolizei w Sieczychach koło Wyszkowa.
Z Żurowskim, którego w końcu nie ma na muralu, a zamiast niego drugi raz jest Tadeusz „Zośka” Zawadzki, sprawa jest bardziej skomplikowana. Był wprawdzie dowódcą Obwodu Praga podczas Powstania, ale po kilku dniach walki zbrojnej, już 6 sierpnia, wobec przeważających sił niemieckich i biernej postawy wojsk radzieckich, oddział przeszedł do konspiracji, po uzgodnieniu z Komendą Główną AK.
Sam Żurowski, zdekonspirowany, już w listopadzie 1944 roku został aresztowany przez NKWD. W roku 1945 dwukrotnie skazano go na karę śmierci, zamienioną ostatecznie na dziesięć lat więzienia. 26 lipca 1945, wraz z dużą grupą oficerów i żołnierzy AK, został odbity z transportu przez oddział WIN. Przez jedenaście lat – do października 1956 r. – ukrywał się pod zmienionymi nazwiskami. W roku 1958 wyrok został uchylony. Zmarł w 29 lipca 1988 r.
Zaplanowanego wizerunku praskiego bohatera – ppłk Żurowskiego na muralu nie sposób się doszukać.
Zamiast niego dwukrotnie pojawia się Tadeusz Zawadzki – na górze i na dole po prawej stronie planu Warszawy. Planu, nota bene, nie z roku 1944, lecz całkowicie aktualnego. Można by dyskutować, czy tłem w tym przypadku powinien być plan współczesny czy z czasów wojny, choć tematyka sugerowałaby raczej mapę z lat 1939-1944.
***
Opracowanie: Liliana Kołłątaj
***
***
***
Mili Czytelnicy
Blog Klubu Globtrotera jest przedsięwzięciem non profit korzystającym z hostingu w domenie WordPress.
Redakcja bloga nie odpowiada za rodzaj i treść reklam zamieszczanych pod artykułami.
Klub Globtrotera Warszawa 