Jesienią 2015 roku KLUB GLOBTROTERA po raz pierwszy zawędrował do Warki i Winiar. Ale nie do zakładów przetwórstwa owoców i warzyw, lecz do eleganckiego pałacu, który chcę Wam tu właśnie przedstawić i zaprosić tam ponownie. Wizytę w Winiarach powtórzymy bowiem wkrótce – 12 maja roku 2024, a jej szczegóły znajdziecie tu 👉 NAD PILICĘ DO PUŁASKICH. Rajd z przewodnikiem
Po kilku latach remontu pałac Pułaskich w Winiarach znów od sierpnia 2014 dostępny jest dla zwiedzających. Mieści się w nim Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego z ekspozycją poświęconą polsko-amerykańskiemu bohaterowi, a także polskiemu wychodźstwu oraz miastu Warka.
Brzmi to mocno patriotyczne i patetycznie.
Ale zapewniam, że nie będzie nudno, jak to czasem bywa przy takich ekspozycjach. Znajdziemy tu pamiątki związane z Tadeuszem Kościuszką, Ignacym Paderewskim, Heleną Modrzejewską. Niektóre całkiem osobliwe i szczególne, jak choćby suknia Modrzejewskiej czy szezlong, który służył jej do odpoczynku.
Naturalnie nie brak też typowych dla epoki pięknych mebli oraz urokliwych ceramik i rozmaitych zabytkowych bibelotów.
A wszystko w przemiłej atmosferze, w towarzystwie sympatycznych przewodników, sypiących ciekawostkami jak z rękawa.
O historii pałacu najlepiej poinformuje cytat z oficjalnej strony muzeum.
„Z kart historii pałacu.
Pierwszy pałac stanął tu co najmniej na początku XVII w. Na jego miejscu ok. 1689 r. Stanisław Antoni Szczuka, podkanclerzy litewski, współpracownik króla Jana III Sobieskiego, wystawił kolejny według projektu Augustyna Wincentego Locci.
W XVIII wieku Winiary należały do Józefa Pułaskiego (1704–1769), ojca Kazimierza, starosty wareckiego, adwokata, polityka i pierwszego marszałka wojsk konfederackich. Majątek często zmieniał właścicieli, a pałac kilkakrotnie przebudowywano. 23 lutego 1787 r. Winiary odwiedził król Stanisław August Poniatowski.
Od Pułaskich dobra przeszły na własność rodziny Walewskich, potem Brochowskich, Zaborowskich, Jordanów, Kurtzów, Prozorów, a następnie księcia Włodzimierza Czetwertyńskiego. W 1882 r. majątek nabył Andrzej Szczuka, prezes Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego. W 1909 r., w drodze dziedziczenia po ojcu, Winiary otrzymał Józef Szczuka. Już w 1913 roku w dokumentach pojawia się akt darowizny bratu – Andrzejowi Szczuce. Ten sprzedał majątek Wojciechowi Hilaremu Rostworowskiemu. Ostatnim właścicielem Winiar, od grudnia 1921 r. był hrabia Wacław Godziemba Dąmbski (1888–1972), rolnik, właściciel browaru, kawalerzysta, przyjaciel artystów, naukowców i polityków. Wzorem swoich poprzedników uprawiał winorośl.
Za jego czasów w pałacu gościło wiele znanych osobistości świata kultury i polityki. Według wspomnień jego syna, Michała byli tu m.in. Józef Piłsudski, Ignacy Jan Paderewski, generał Lucjan Żeligowski, generał Bolesław Wieniawa-Długoszewski, generał Stefan Rowecki-Grot. Przyjeżdżał do Winiar prof. Juliusz Harbut i Władysław Szafer. Kilkakrotnie wakacje spędzał tu Józef Mehoffer. W zbiorach Muzeum przechowywane są dwa portrety jego autorstwa z 1935 r., wykonane węglem: „Portret Cecylii z Masłowiczów Dąmbskiej” i „Portret Wacława hr. Dąmbskiego” (własność rodziny Dąmbskich). Majątek odwiedzał również Antoni Uniechowski – malarz, ilustrator i scenograf.
Wacław Dąmbski był właścicielem Winiar do 1945 r. W wyniku realizacji dekretu o reformie rolnej, pałac wraz z folwarkiem i parkiem przeszedł na własność skarbu państwa. W pałacu zorganizowano pierwsze w Warce Samorządowe Gimnazjum wraz z internatem i mieszkaniami dla nauczycieli, a następnie także Liceum Ogólnokształcące. W 1951 r. otworzono tu także Muzeum Regionalne PTTK Powiatu Grójeckiego, prezentujące historię Warki i okolic. Inicjatorami tego przedsięwzięcia byli miejscowi nauczyciele działający w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym, przede wszystkim: Wiktor Krawczyk i Aleksander Gajewski. W muzeum prezentowano pamiątki historyczne, archeologiczne i etnograficzne.”
( http://www.muzeumpulaski.pl )
W latach 1962-1966 w pałacu przeprowadzono generalny remont. Budynek przeznaczono w całości na muzeum. W styczniu 1967 zostało otwarte historyczno-biograficzne Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego.
13 października 1979 w dwusetną rocznicę śmierci Kazimierza Pułaskiego w parku przy muzeum odsłonięto pomnik generała autorstwa pochodzącego z Wołynia warszawskiego rzeźbiarza Kazimierza Danilewicza.
Warto tu wspomnieć, że równocześnie kopię tego pomnika ustawiono w Buffalo w Stanach Zjednoczonych. Był to dar narodu polskiego na dwóchsetlecie niepodległości USA.
W Warszawie tego rzeźbiarza kojarzymy przede wszystkim z wielkim kamiennym mieczem stojącym w Parku Kaskada, tuż przy Trasie AK.
To pomnik 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, który dał początek rozbudowanemu pomnikowi na Skwerze Wołyńskim.
W latach 2011-2014 trwał generalny remont i modernizacja pałacu wraz z przystosowaniem budynku dla osób niepełnosprawnych. Rozpoczęto też budowę Centrum Edukacyjno-Muzealnego przy muzeum.
W sierpniu 2014 ponownie udostępniono do zwiedzania muzeum, kontynuując prace przy rewitalizacji parku. Obecnie również park prezentuje się pięknie.
Ale to jeszcze nie wszystko… 🙂
Wszak Winiary to Warka, a Warka słynie z piwa. Zatem w salach, gdzie przedstawiono historię miasta, ten element oczywiście został mocno wyeksponowany.🙂
***
Tekst i zdjęcia: Liliana Kołłątaj
Podoba Ci się ten artykuł? Będzie mi bardzo miło, jeżeli zostawisz ślad Twojej wizyty w postaci komentarza lub polubienia i zostaniesz stałym czytelnikiem tego bloga.
Możesz także zasubskrybować bloga i otrzymywać bezpośrednio na swoją skrzynkę pocztową informacje o nowych artykułach oraz o terminach spacerów historycznych i przyrodniczych, rajdów i wycieczek Klubu Globtrotera.
Klub Globtrotera Warszawa 