Jeszcze kilkanaście lat temu nie było tu przysłowiowego kamienia na kamieniu.
Aż trudno uwierzyć, że tykociński zamek zrujnowany i rozebrany prawie do gołej ziemi, znów wznosi się nad Narwią i cieszy oczy. Wróciły czasy dawnej świetności.
Historię bowiem ten obiekt miał zaiste ciekawą i wspaniałą.
Pierwszą warownię w miejscu dzisiejszego zamku zbudował prawdopodobnie Jan Gasztołd i w latach 1433-1542 należała do tego rodu. Był to przypuszczalnie obiekt drewniany i spłonął prawie doszczętnie podczas lokalnego zajazdu.
W latach 1549-1575, na polecenie Zygmunta Augusta, powstał murowany zamek w stylu renesansowym.
Za czasów Zygmunta III Wazy zamek przybrał postać twierdzy bastionowej. Król chroniąc się przed zarazą przebywał na zamku wraz z rodziną od 14 listopada 1630 roku do 8 lutego 1631 roku.
W 1655 roku w czasie potopu szwedzkiego na zamku stacjonował wraz ze swymi wojskami Bogusław Radziwiłł, sprzymierzony ze Szwedami. 31 grudnia 1655, kiedy zamek oblegały wojska konfederacji tyszowieckiej, dokończył tu żywota starszy brat Bogusława – Janusz Radziwiłł.
Za zasługi podczas Potopu szwedzkiego zamek wraz z okolicznymi dobrami ofiarowany został Stefanowi Czarnieckiem, ówczesnemu staroście na Tykocinie.
W efekcie koneksji rodzinnych zamek przeszedł w ręce marszałka Jana Klemensa Branickiego.
W listopadzie 1705 roku na zamku miała miejsce narada króla Augusta II Mocnego z carem Piotrem I, w trakcie której ustanowiono Order Orła Białego.
W 1734 roku zamek spłonął podczas pożaru. Opuszczona, niezamieszkała budowla sukcesywnie popadała w ruinę. W 1750 roku hetman Jan Klemens Branicki zadecydował o rozbiórce zamku. Z zamkowych cegieł powstało wiele nowych okolicznych domów. W 1771 roku pozostałości zamku zniszczyła powódź. Rozpoczęto wówczas budowę Klasztoru Misjonarzy Bernardynów. Z polecenia Jana Klemensa Branickiego cegły z zamku zostały wykorzystane do tej budowy.
Podczas I wojny światowej niemieccy żołnierze użyli pozostałości murów do budowy drogi do Knyszyna, zaś ziemię z dwóch bastionów wykorzystano do usypania grobli.
Po potężnej warowni ze wspaniałą historią nie pozostał prawie żaden ślad.
Oficjalne próby odbudowy podejmowane w XX w. nie przyniosły efektów.
Pod koniec lat dziewięćdziesiątych miejsce po dawnym zamku kupił Jacek Nazarko, biznesmen z Białegostoku. Postanowił, że odbuduje zamek. I też zrobił. Myliłby się jednak ten, kto sądzi, że było to proste przedsięwzięcie. Odbudowa, czy raczej budowa i rekonstrukcja, pochłonęła 12 milionów złotych, wiele kredytów, nieruchomość w Krynicy, łódź, zabytkowy samochód… Po latach Pan Jacek Nazarko przyznaje jednak, ze jest to dzieło jego życia.
Czy zamek odtworzono wiernie? Na tyle na ile się dało. Użyto wszystkich elementów, które zostały znalezione podczas wcześniejszych prac archeologicznych i w trakcie budowy. Trzeba było jednak uwzględnić współczesne realia, na przykład przy projektowaniu drzwi. Dawni mieszkańcy zamku byli przecież … niżsi.
Tam, gdzie była możliwość, zrekonstruowano detale z niebywałym pietyzmem. Kaflowy piec z tysięcy drobnych kawałków odtworzyła prof. Maria Dąbrowska. Zajęło to… drobiazg… 5 lat. Ale takiego pieca nie ma ani Zamek Królewski w Warszawie, ani nawet Wawel!
Zamierzeniem inwestora i nowego właściciela nie bylo jednak stworzenie kolejnego muzeum. Owszem, jest część muzealna, ale obecny zamek to obiekt wielofunkcyjny. Znalazły tu miejsce: restauracja, sala konferencyjna, pokoje hotelowe, ekspozycja muzealna, sala poświęcona ustanowionemu na zamku orderowi Orła Białego i biblioteka.
Tykociński zamek znajdzie się na trasie lipcowego wypadu Klubu Globtrotera na Podlasie, zzaplanowanego na 7.07. Szczegóły niebawem.
***
***
***
Mili Czytelnicy
Blog Klubu Groblotera jest przedsięwzięciem non profit korzystającym z hostingu w domenie WordPress. Redakcja bloga nie odpowiada za rodzaj i treść reklam zamieszczanych pod artykułami.
Klub Globtrotera Warszawa 