GMACH BANKU POLSKIEGO

Gmach carskiego Banku Państwa przy ulicy Bielańskiej w roku 1908

Nie od razu gmach przyjął taką nazwę.
Budynek powstał w latach 1907-1911 dla rosyjskiego Banku Państwa na miejscu zburzonych zabudowań dawnej Mennicy. Zaprojektował go rosyjski architekt Leontij Benoit, nadworny architekt cesarza rosyjskiego, który wcześniej opracował kształt soboru Aleksandra Newskiego na Placu Saskim.
Po I wojnie, po odzyskaniu niepodległości w gmachu mieściła się Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa. Dopiero po 1926 r stał się siedzibą Banku Polskiego.

Gmach Banku Polskiego w latach międzywojennych

Podczas II wojny światowej gmach był siedzibą kontrolowanego przez Niemców Banku Emisyjnego. Stąd też pochodziło ponad 100 mln złotych zdobytych w trakcie akcji „Góral” dla Armii Krajowej. W akcji 12 sierpnia 1943 r, w której brało udział ponad czterdziestu żołnierzy AK, zdobyto blisko 106 milionów złotych – równowartość miliona dolarów na czarnym rynku. Kryptonim akcji nawiązywał do potocznego określenia pięćsetzłotowych banknotów z wizerunkiem górala, których sporo znalazło się w zdobytym transporcie.

Przedwojenny i wojenny banknot pięćsetzłotowy, popularnie nazywany „góralem”.

W czasie Powstania Warszawskiego toczyły się o gmach zacięte walki, miejsce określono mianem Reduta Bank Polski. Powstańcy zdobyli gmach banku w pierwszych dniach sierpnia i utrzymywali redutę do końca września.

Ruiny Banku Polskiego w styczniu 1945 r.

W wyniku działań wojennych budynek, wiekokrotnie ostrzeliwany i bombardowany, uległ znacznemu zniszczeniu. Część ruin rozebrano w latach 60-tych XX w. (między innymi dość dobrze zachowaną rotundową fasadę od strony obecnej trasy W-Z), część murów zachowano i zabezpieczono. W ocalałym skrzydle banku planowano umieścić Muzeum Powstania Warszawskiego. Prace adaptacyjne rozpoczęto od nadbudowy budynku. Ostatecznie w roku 2003 zapadła decyzja o lokalizacji muzeum w gmachach po dawnej Elektrowni Tramwajowej u zbiegu Grzybowskiej i Przyokopowej.
Przez kolejnych kilkanaście lat ruiny przy Bielańskiej stały i niszczały.

Ruiny Banku Polskiego w latach powojennych.
Ruiny Banku Polskiego w latach sześćdziesiątych XX wieku

W 2007 na terenie banku przeprowadzono prace archeologiczne przed planowaną budową obiektu biurowo-handlowego, którego budowa została ukończona w 2012. Budynek o nazwie „Senator” częściowo powtarza kształt dawnego gmachu.
W atrium na parterze, od strony Trasy WZ, częściowo odtworzono  historyczny wygląd dawnej sali operacyjnej banku, umieszczono tam zrekonstruowany ozdobny portal z zachowaną oryginalną historyczną tablicą z inskrypcją.

Bank Polski przy ul. Bielańskiej w latach międzywojennych. Główna sala operacyjna z charakterystycznym kolumnowym portalem.
Zachowana tablica z Banku Polskiego w biurowcu Senator

W głębi atrium po prawej stronie posadzka jest szklana, widać przez nią fragmenty murów mennicy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego z XVIII wieku obsypane dookoła piaskiem. Widoczne pozostałości to fundamenty skarbca. To efekt wspomnianych prac archeologicznych. Ułożono tam także tuleję z metalu z aktem erekcyjnym budynku. Wnętrze sali ozdobiono też wizerunkami budowli przedwojennej Warszawy.

Belgijska firma deweloperska Ghelamco rozbudowała budynek do znacznych rozmiarów, jego obecna powierzchnia to ponad 25 tysięcy m². Pozostały fragment ruin został wkomponowany w nowy biurowiec.

Sala reprezentacja biurowca Senator. W prawym górnym rogu widać przeszklony fragment posadzki, pod którą umieszczono tuleję z aktem erekcyjnym Mennicy Królewskiej.

Zdjęcia do artykułu zaczerpnięte zostały z serwisów internetowych, m.in. Wikipedia, warszawa1939.pl, http://www.ghelamco.com, Pinterest.

Biurowiec Senator belgijskiej firmy deweloperskiej Ghelamco.

 


Podobał Ci się artykuł? Będzie nam bardzo miło, jeżeli zostawisz ślad Twojej wizyty w postaci komentarza lub polubienia i zostaniesz stałym czytelnikiem tego bloga.

Zapraszamy także na nasze strony na Facebooku: https://www.facebook.com/warszawskierozmaitosci/ https://www.facebook.com/klubglobtroterawarszawa/


***

***

***

Mili Czytelnicy

Blog Klubu Glotera jest przedsięwzięciem non profit korzystającym z hostingu w domenie WordPress. Redakcja bloga nie odpowiada za rodzaj i treść reklam zamieszczanych pod artykułami.

Skomentuj

Wprowadź swoje dane lub kliknij jedną z tych ikon, aby się zalogować:

Logo WordPress.com

Komentujesz korzystając z konta WordPress.com. Wyloguj /  Zmień )

Zdjęcie z Twittera

Komentujesz korzystając z konta Twitter. Wyloguj /  Zmień )

Zdjęcie na Facebooku

Komentujesz korzystając z konta Facebook. Wyloguj /  Zmień )

Połączenie z %s

%d blogerów lubi to:
search previous next tag category expand menu location phone mail time cart zoom edit close