Opracowanie i zdjęcia aktualne: Janusz Wąż i Liliana Kołłątaj
Zdjęcia archiwalne: http://www.chram.com.pl
Na Podlasiu czy w Bieszczadach widok cerkwi specjalnie nie dziwi. Ale na Mazowszu należy jednak do rzadkości. Tym bardziej, gdy jest to cerkiew czynna i związana z wciąż funkcjonującą parafią. Zwłaszcza, gdy znienacka sponad współczesnych domów i warsztatów wyłaniają się błyszczące jaskrawo w słońcu złocone kopuły.
Stanisławów to niewielka wioska w okolicy Nowego Dworu Mazowieckiego. Choć lepiej i precyzyjniej byłoby napisać: w okolicy Twierdzy Modlin, bo właśnie z Twierdzą historia tej osady jest ściśle związana.
Parafia prawosławna w Stanisławowie założona została w I połowie XIX w. jeszcze w Kolonii Aleksandryjskiej, po rozpoczęciu przez władze carskie rozbudowy fortu w Modlinie. Wokół twierdzy osiedlili się chłopi pochodzący z guberni pskowskiej. Początkowo należeli do parafii nowogieorgijewskiej (Nowogieorgijewsk to była ówczesna nazwa Modlina), jednak ze względu na uwarunkowania militarne uczęszczanie na cerkiewne nabożeństwa było dość utrudnione. Dlatego też ówczesne władze Królestwa Polskiego postanowiły wybudować dla prawosławnych przesiedleńców z głębi Rosji dodatkową parafię i osobną cerkiew w jednej ze wsi nieopodal Modlina. Parafia w owym czasie liczyła około 400 wiernych. Pięciokopułową ceglaną świątynię zaprojektował Jakub Gay.
Cerkiew wzniesiono w ciągu roku i konsekrowano 29 września 1845 pod wezwaniem św. Męczennicy Królowej Aleksandry.
W okresie pierwszej wojny światowej cerkiew św. Aleksandry została zbombardowana przez niemieckie lotnictwo i doznała poważnych uszkodzeń, dlatego po wojnie cerkiew rozebrano. Nabożeństwa w tym czasie celebrowano w domu parafialnym. Później postawiono w tym miejscu nową cerkiew, znacznie mniejszą i o jednej kopule.
Do budowy wykorzystano cegły oraz wewnętrzne filary pozostałe z rozbiórki dawnej cerkwi.
Nowa świątynia służy wiernym od 1935 roku. Umieszczono w niej ikonostas i inne elementy wyposażenia pochodzące ze zrujnowanej już wówczas (a obecnie nieistniejącej) cerkwi św. Jerzego, która znajdowała się na terenie twierdzy modlińskiej.
Cerkiew w Stanisławowie jest jedną z 71 świątyń prawosławnych na świecie pod wezwaniem tej patronki, zwanej także Aleksandrą Rzymską. Więcej na temat cerkwi znajdziecie na stronie parafii stanisławowskiej, w zakładce >parafia<, pod tym linkiem: http://orthodox.org.pl
Okolice Stanisławowa kryją jeszcze inne relikty mazowieckiego prawosławia. Jako że w wiosce nadal mieszkają prawosławni znajduje się tam także cmentarz ich wyznania.
Założony został równocześnie z rozpoczęciem funkcjonowania parafii i nadal odbywają się na nim pochówki. Na najstarszych grobach, które przetrwały do dziś widnieją daty z początku XX wieku.
Nieopodal, w leśnym gąszczu w Nowym Modlinie natrafić można na jeszcze starsze relikty. Zarośnięta, miejscami ledwo czytelna ścieżka doprowadza do zrujnowanych pozostałości dawnego cmentarza fortecznego. Było to miejsce pochówku załogi twierdzy, kapłanów z cerkwi modlińskiej, prawdopodobnie także zmarłych chorych ze szpitala na terenie Twierdzy. Jedyny w miarę dobrze zachowany grób to nagrobek protoreja czyli zwierzchnika duchownych prawosławnych z Modlina.
Podoba Ci się ten artykuł? Będzie mi bardzo miło, jeżeli zostawisz ślad Twojej wizyty w postaci komentarza lub polubienia i zostaniesz stałym czytelnikiem tego bloga.
Możesz także zasubskrybować bloga i otrzymywać bezpośrednio na swoją skrzynkę pocztową informacje o nowych artykułach oraz o terminach spacerów historycznych i przyrodniczych, rajdów i wycieczek Klubu Globtrotera.
Klub Globtrotera Warszawa 